Στον νέο Σωφρονιστικό Κώδικα, ο οποίος εναρμονίζεται με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο αλλά και τις απαιτήσεις της κοινωνίας, αναφέρθηκε ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Τάκης Θεοδωρικάκος, μιλώντας στην Ολομέλεια της Βουλής. Ο Υπουργός τόνισε πως το κοινό περί δικαίου αίσθημα ικανοποιείται από την αυστηροποίηση του πλαισίου αδειών κρατουμένων που έχουν καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη, όσων δηλαδή διέπραξαν ειδεχθή εγκλήματα, δολοφόνων, εμπόρων ναρκωτικών, παιδοβιαστών και τρομοκρατών. Την ίδια ώρα, όπως επεσήμανε ο κ. Θεοδωρικάκος, το σωφρονιστικό σύστημα εκσυγχρονίζεται με ένα πλέγμα ρυθμίσεων, το οποίο διασφαλίζει την ισότητα στα δικαιώματα και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια στον τρόπο διαβίωσης των κρατουμένων.
Απευθυνόμενος προς την αξιωματική αντιπολίτευση ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη άσκησε κριτική στη στάση του ΣΥΡΙΖΑ επειδή όπως είπε ασχολείται μόνο με τις εκλογές και αρνείται να αποδεχθεί την πραγματικότητα.
Στη δευτερολογία του ο κ. Θεοδωρικάκος αναφέρθηκε στην αποτελεσματικότητα της Ελληνικής Αστυνομίας για τη μείωση της εγκληματικότητας κατά 25%, τη φύλαξη των συνόρων της Ελλάδας και της Ε.Ε. στον Έβρο, αλλά και για επιχειρήσεις με ιδιαίτερη σημασία για την ασφάλεια των πολιτών όπως η σύλληψη των εμπόρων ναρκωτικών στην φοιτητική εστία στου Ζωγράφου. Ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται πως έχει αλλεργία με την Ελληνική Αστυνομία και το εθνόσημο, τόνισε ο Υπουργός, σχολιάζοντας τη στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Από την ομιλία του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη στην Ολομέλεια της Βουλής:
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
αναμφίβολα η σωφρονιστική πολιτική αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα κάθε σύγχρονου Κράτους Δικαίου. Βασικός στόχος της νομοθετικής πρωτοβουλίας μας είναι η βελτίωση της αποτελεσματικότητας της σωφρονιστικής πολιτικής σε όφελος των ίδιων των κρατουμένων, των οικογενειών τους αλλά και του συνόλου της ελληνικής κοινωνίας. Με απόλυτο σεβασμό στις αρχές του κράτους δικαίου και στα ανθρώπινα δικαιώματα κάνουμε τις αναγκαίες προσαρμογές στα ευρωπαϊκά πρότυπα και στις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες.
Πιστεύω ότι όλοι αναγνωρίζουν ότι για να έρθουμε εδώ κάναμε μία πάρα πολύ ουσιαστική συζήτηση, παραγωγική συζήτηση με τους φορείς, με τα κόμματα, με πολίτες που ενδιαφέρονται γύρω από το θέμα που συζητάμε σήμερα, και για αυτό το λόγο πιστεύω ότι πραγματοποιούνται σημαντικά βήματα εκσυγχρονισμού με ένα πλέγμα ρυθμίσεων, το οποίο διασφαλίζει την ισότητα στα δικαιώματα και στον τρόπο διαβίωσης των κρατουμένων, την απαγόρευση κάθε δυσμενούς διακριτικής μεταχείρισης, την προστασία των αδύναμων κρατουμένων, την προστασία της ανηλικότητας και της μητρότητας των κρατουμένων γυναικών, την επικοινωνία των κρατουμένων με το κοινωνικό τους περιβάλλον με χρήση ηλεκτρονικών μέσων, καθώς και την αναβάθμιση των συνθηκών υγειονομικής περίθαλψης και διατροφής.
Το βασικότερο, το οποίο δικαίως απαιτείτο και έπρεπε η πατρίδα μας να το έχει λύσει, το λύνουμε με ξεκάθαρο και σαφή τρόπο. Προχωρούμε στη θέσπιση του ενδίκου βοηθήματος για την προβολή, την εξέταση, την επανόρθωση από την αρμόδια Αρχή των παραπόνων αναφορικά με τις συνθήκες κράτησης των κρατουμένων στα σωφρονιστικά καταστήματα αλλά και στα Αστυνομικά Τμήματα της χώρας. Ολοκληρώνουμε έτσι την εναρμόνιση των διατάξεων του σωφρονιστικού κώδικα με τις επιταγές της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Δίνεται η δυνατότητα ο κατάδικος να παρίσταται στη δίκη με απόφαση του ίδιου του δικαστηρίου, ενδυναμώνεται η ρύθμιση πολύ σημαντικά καθώς σε αυτή ενσωματώσαμε μια σειρά από προτάσεις που έγιναν στη διάρκεια των συζητήσεων στην επιτροπή και συγκεκριμένα στο άρθρο 8 που θεσμοθετείται αυτό το νέο ειδικό ένδικο βοήθημα για τις συνθήκες κράτησης συμπεριλάβαμε ως κριτήριο μη τήρησης των κανόνων διαβίωσης των κρατουμένων και κάθε προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, αντικαθιστώντας τη φράση «κάθε δυσμενής επίδραση στην κατάσταση της σωματικής ή ψυχικής υγείας», επεκτείναμε την ενεργητική νομιμοποίηση για την άσκηση του ένδικου βοηθήματος και σε πρώην κρατουμένους σε προθεσμία τεσσάρων μηνών από την αποφυλάκισή τους, προβλέψαμε την επέκταση του πεδίου εφαρμογής του ένδικου μέσου και στις περιπτώσεις μη τήρησης των κανόνων διαβίωσης, όπως είπα νωρίτερα, στα αστυνομικά κρατητήρια, συντμήσαμε τον χρόνο έκδοσης απόφασης από τις 40 ημέρες που προέβλεπε αρχικά το νομοσχέδιο στις 30 ημέρες από την άσκηση της προσφυγής.
Θεσπίσαμε την περαιτέρω δυνατότητα του δικαστηρίου αν διαπιστώσει παραβίαση κανόνων να επιδικάσει ευεργετικό υπολογισμό τριών ημερών ανά 30 ημέρες κράτησης υπό δυσμενείς συνθήκες και προκειμένου να εξαλειφθεί κάθε ερμηνευτική δυσχέρεια αφαιρέσαμε το εδάφιο περί απαγόρευσης μεταγωγής του κρατούμενου που σε κάθε περίπτωση αφορούσε μόνο τη μεταγωγή στο δικαστήριο εκτέλεσης ποινών, όπως επίσης και τη δυνατότητα του δικαστηρίου να διατάξει μεταφορά στο νοσοκομείο των φυλακών ή σε δημόσιο νοσοκομείο, καθώς η μεταφορά προς περίθαλψη και θεραπεία είναι αυτονόητη υποχρέωση των σωφρονιστικών οργάνων, καθώς και του επόπτη δικαστικού λειτουργού.
Τέλος, προβλέψαμε ρητά τόσο την υποχρέωση των εμπλεκομένων αρχών για την ταχεία διαβίβαση της προσφυγής στο δικαστήριο εκτέλεσης εντός προθεσμίας επτά ημερών αντί δεκαπέντε ημερών που ανέφερε αρχικά το νομοσχέδιο, όσο και την αμελλητί εκτέλεση του διατακτικού της δικαστικής απόφασης επί του ένδικου μέσου.
Συνεπώς, σε ό,τι αφορά αυτό, το οποίο είναι η κρίσιμη μεταβολή που περιλαμβάνει αυτός ο σωφρονιστικός κώδικας και με την οποία ανταποκρινόμαστε πλήρως σε όσα έχουν απαιτηθεί από την Ελλάδα και επαναλαμβάνω τα θεωρώ αυτονόητα, λογικά και εγγυητικά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που πρέπει να απολαμβάνουν οι κρατούμενοι, είμαστε απολύτως εντάξει.
Επαναπροσδιορίζουμε το κατώτατο όριο ηλικίας των νεαρών κρατουμένων από το 13 ο στο 15 ο έτος και την κράτησή τους χωρίς επικοινωνία με τα συγκροτήματα κράτησης ενηλίκων. Διασφαλίζουμε την διαβίωση κρατούμενων μητέρων με παιδιά μέχρι τριών ετών σε χωριστό ειδικό χώρο ή τμήμα του σωφρονιστικού καταστήματος, καθώς προχωρούμε στην ίδρυση και λειτουργία βρεφονηπιακού σταθμού.
Προχωρούμε στην διαμόρφωση του τόπου και του τρόπου επικοινωνίας του κρατουμένου με την επίσκεψη ανηλίκων τέκνων ηλικίας μέχρι έντεκα ετών με τη συνοδεία της μητέρας ή του πατέρα, αυτό είναι κάτι που πρέπει να το προβλέψουμε γιατί έχουμε αναφορά συνοδεία της μητέρας ενώ μπορεί να είναι συνοδεία του πατέρα αν είναι η μητέρα η κρατούμενη.
Προχωρούμε στην ίδρυση ψυχιατρικού και νοσοκομειακού τμήματος για τις γυναίκες κρατούμενες, παρέχουμε τη δυνατότητα στους κρατούμενους να εξετάζονται ή να παρακολουθούνται από ιατρό της επιλογής τους με δική τους δαπάνη, προβλέπουμε τη στελέχωση των καταστημάτων με επαρκή αριθμό μαγείρων.
Διαβάθμιση των προϋποθέσεων χορήγησης αδειών ανάλογα με την επικινδυνότητα και τη βαρύτητα των εγκλημάτων
Θεσπίζουμε τη διαβάθμιση των προϋποθέσεων χορήγησης αδειών ανάλογα με την επικινδυνότητα και τη βαρύτητα των εγκλημάτων και τη θέσπιση σε κάποιες περιπτώσεις, ευμενέστερες σε αρκετές περιπτώσεις, ευμενέστερων προϋποθέσεων χορήγησης των τακτικών αδειών. Επειδή σε αυτό ειπώθηκαν ψέματα, επιτρέψτε μου να πω εδώ πέρα, θέλω να διευκρινίσω περιπτώσεις, κρατούμενος που εκτίει ποινή κάθειρξης παράδειγμα 12 ετών για φορολογικό αδίκημα ή εν γένει για κάποιο αδίκημα που δεν συμπεριλαμβάνεται στη λίστα των ειδεχθών της παραγράφου 6 του άρθρου 106 του Ποινικού Κώδικα, έχει κάθειρξη 12 ετών, σήμερα θεμελιώθηκε δικαίωμα άδειας στα 3/10, δηλαδή στα 3,5 χρόνια με τη διάταξη που φέρνουμε θεμελιώνει δικαίωμα άδειας στο 1/5 της πραγματικής έκτισης, άρα στα 2,4 έτη και αυτή είναι η μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων σε ό,τι αφορά τη μεταβολή στο καθεστώς αδειών.
«Αυστηροποιούμε το πλαίσιο για τις άδειες για όσους έχουν τιμωρηθεί με ισόβια φυλάκιση, δηλαδή για δολοφόνους, μεγαλοναρκεμπόρους, βιαστές, παιδοβιαστές και τρομοκράτες»
Εκεί που αλλάζει κυρίες και κύριοι συνάδελφοι και είμαι απόλυτος και πράγματι έχουμε προφανώς διαφορά σε αυτό, αυστηροποιούμε το πλαίσιο για τις άδειες για όσους έχουν τιμωρηθεί με ισόβια φυλάκιση. Γίνεται 12 χρόνια το όριο για την άδεια και κλιμακώνεται μέχρι τα 22 έτη για τους πολυισοβίτες. Δηλαδή για ποιους για να συνεννοούμαστε, για δολοφόνους, για μεγαλοναρκεμπόρους, για βιαστές, για παιδοβιαστές και τρομοκράτες.
Προχωρούμε επίσης στην αύξηση κατά μία ημέρα των τακτικών αδειών, κατά περιπτώσεις, από 5 σε 6 από 6 σε 7, κάνουμε την πρόβλεψη σε εξαιρετικές περιπτώσεις δυνατότητας υπέρβασης χορηγηθείσας έκτακτης άδειας από 24 σε 48 ώρες, αυστηροποιούμε τις προϋποθέσεις χορήγησης άδειας ημιελεύθερης διαβίωσης μόνο για κρατούμενους που εκτίουν ποινή κάθειρξης για οικονομικά αδικήματα.
Θέλω να διευκρινίσω κάτι. Εμείς είμαστε αυτοί που επεκτείνουμε τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί το βραχιολάκι. Κάνουμε το διεθνή διαγωνισμό και αναμένουμε προς το τέλος του χρόνου να έχει αναδειχθεί ο ανάδοχος και συνεπώς αυτό το μέτρο να μπορέσει να λειτουργήσει αποτελεσματικά για πολύ περισσότερους κρατούμενους από αυτούς που ισχύει σήμερα.
Προσθέτουμε νέους λόγους μεταγωγής κρατουμένων σχετικών με την ομαλή λειτουργία του σωφρονιστικού καταστήματος, την πειθαρχική τιμωρία των κρατουμένων και το σεβασμό των δικαιωμάτων τους, προχωρούμε στην εξειδίκευση της δυνατότητας χορήγησης εκπαιδευτικής άδειας σε δημόσιες σχολές, στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, παράλληλη θέσπιση ελάχιστου χρονικού πλαισίου δοκιμασίας ως πρόνοια εγγυητικού χαρακτήρα και διευκολύνουμε πολύ σημαντικά την ένταξη των αποφυλακισθέντων στην οικονομική και κοινωνική ζωή μέσω της πρόσληψης τους κατά προτεραιότητα στις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις ή μονάδες που λειτουργούν υπό την εποπτεία της πολιτείας και σκοπό έχουν τη συλλογική και κοινωνική ωφέλεια.
Επίσης, θα ήθελα να αναδείξω στην αποστολή αυτή ενισχύουμε τον ρόλο της αυτοδιοίκησης, καθώς στη σχετική επιτροπή προΐσταται ο Περιφερειάρχης, ώστε οι τοπικές κοινωνίες να έχουν πρώτο λόγο στην διαδικασία επανένταξης.
Προωθούμε επίσης το διαχωρισμό των σωφρονιστικών καταστημάτων ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα των αδικημάτων για να μη συμβιώνουν άνθρωποι που δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να βρίσκονται στον ίδιο χώρο. Πρώτα από όλα για την προστασία των ιδίων των ανθρώπων, δεν είναι όλοι οι κρατούμενοι το ίδιο και αυτό είναι προφανές και το διδάσκει η ζωή και η εμπειρία όλων.
Στο πλαίσιο αυτό διευρύνουμε τη διάκριση των κατηγοριών κρατουμένων , ιδιαίτερα των επικίνδυνων κρατουμένων ή κρατουμένων με σοβαρά απείθαρχη συμπεριφορά σε σωφρονιστικά καταστήματα αυξημένης ασφαλείας και για μέτρο προστασίας των ίδιων των κρατουμένων, καθώς δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται όλοι με ισοπεδωτικό τρόπο. Με αυτή τη λογική προχωρούμε στην ίδρυση νέων κατηγοριών σωφρονιστικών καταστημάτων για κρατούμενους που έχουν τελέσει εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας, ξεχωριστά τα οικονομικά αδικήματα και ξεχωριστά καταστήματα εργασίας και τα καταστήματα αυξημένης ασφαλείας.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
έχουμε όλοι αναφερθεί εδώ, στο πρόβλημα του υπερπληθυσμού στα σωφρονιστικά καταστήματα, το Υπουργείο και η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής εξετάζουμε και αξιοποιούμε τα διαθέσιμα μέτρα και καλές, βέλτιστες πρακτικές σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο για την κατά το δυνατόν ορθολογικότερη κατανομή των κρατουμένων. Βασικός στόχος η προστασία της ζωής τους, της υγείας τους, και την ομαλή επανένταξή τους ασφαλώς, στην κοινωνική ζωή, όταν ολοκληρωθεί η ποινή τους. Με τη μεταφορά απ’ τα κλειστά καταστήματα κράτησης της χώρας κρατουμένων, στα αγροτικά καταστήματα κράτησης, ήδη έχουν μεταφερθεί περί τους 600 με την ρύθμιση που έχουμε κάνει, σε προγενέστερο χρόνο, και η οποία αποδίδει και θα συνεχίσει να αποδίδει αλλά και με την ίδρυση νέων σωφρονιστικών καταστημάτων. Αυτή είναι η δική μας πολιτική για να μειωθεί ο αριθμός και για να μην υπάρχει υπερπληθυσμός στα σωφρονιστικά καταστήματα, και όχι να βγαίνουν χωρίς να έχουν εκτίσει τις ποινές όπως πρέπει.
«Προχωρούν οι ενέργειες για τη μεταφορά των φυλακών Κορυδαλλού στον Ασπρόπυργο, υπεγράφη σύμβαση με το ΤΑΙΠΕΔ για το έργο της μετεγκατάστασης και δρομολογείται διεθνής διαγωνισμός»
Για τα νέα καταστήματα, καθώς ορισμένοι συνάδελφοι ρώτησαν, ενδεικτικά θέλω να αναφέρω ότι σε ό,τι αφορά το θέμα της μεταφοράς της φυλακής του Κορυδαλλού στον Ασπρόπυργο. Έχουν πραγματοποιηθεί πρόδρομες ενέργειες που αφορούν τον χωροταξικό τομέα και τη δυνατότητα μεταφοράς της φυλακής στο συγκεκριμένο χώρο στον Ασπρόπυργο και στις 9 Αυγούστου του 22 υπεγράφη σύμβαση με το ΤΑΙΠΕΔ για το έργο της μετεγκατάστασης, το ΤΑΙΠΕΔ δρομολογεί τον διεθνή διαγωνισμό.
Επίσης, το νέο κατάστημα κράτησης της Δράμας, χωρητικότητας 600 θέσεων, παραδόθηκε στις 11 Ιουνίου του 2020 και αναμένεται να λειτουργήσει μέσα στο 2022 με την ολοκλήρωση της πρόσληψης των εργαζομένων.
Βρίσκεται σε εξέλιξη και ολοκληρώνεται το πρώτο εξάμηνο του 2023 το νέο κατάστημα Κρήτης, το λεγόμενο «Κρήτη 2» στην περιοχή Κουρούνες του νομού Λασιθίου, χωρητικότητας 600 θέσεων και σε ό,τι αφορά το νέο κατάστημα κράτησης Ιωαννίνων, έχει ήδη γίνει αποδεκτή από το Υπουργείο η δωρεά της έκτασης όπου πρόκειται να ανεγερθεί και έχει κινηθεί η διαδικασία για την έκδοση της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Επιπλέον, ενισχύουμε τη στελέχωση των σωφρονιστικών καταστημάτων για την ασφάλεια εργαζομένων, κρατουμένων και επισκεπτών, επενδύουμε στην εκπαίδευση των σωφρονιστικών υπαλλήλων και των κρατουμένων και επειδή ειπώθηκαν πάλι πολλά και διάφορα θέλω να σας πω ότι αξίζει πραγματικά να αναδείξουμε το πρόγραμμα το οποίο ξεκινά να υλοποιήσει η Γενική Γραμματεία του Υπουργείου μας, στο πλαίσιο προγράμματος ΕΣΠΑ, με στόχο να υλοποιηθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την ενίσχυση της μελλοντικής επανένταξης των αποφυλακιζόμενων στην πραγματικότητα, δίνεται η δυνατότητα αν με αυτόν τον τρόπο, σε πάνω από 5.000 κρατούμενους, δηλαδή στους μισούς κρατούμενους η δυνατότητα κατάρτισης κατά τον χρόνο φυλάκισής τους και πιστοποίησης της κατάρτισής τους, το οποίο πιστεύω ότι είναι μία μεταρρύθμιση στην πράξη, θα το υλοποιήσουμε με πολύ αποτελεσματικό και δημιουργικό τρόπο και το οποίο και αποτελεί και ένα κίνητρο για αυτούς τους ανθρώπους να δουν διαφορετικά την πορεία της ζωής τους και πολύ σύντομα με το τέλος της έκτισης της ποινής να επανενταχθούν στην κοινωνία.
Δελτίο Τύπου Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη
