Η περίπτωση του πρώτου κατά συρροή δολοφόνου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Μεταξά συγκλόνισε την τοπική και διεθνή κοινότητα, τον Απρίλιο 2019. Συγκεκριμένα, η υπόθεση αφορά στις δολοφονίες επτά ανθρώπων, πέντε νεαρών γυναικών, 30 με 38 ετών και δύο κοριτσιών (τέκνων των θυμάτων), έξι και οκτώ ετών. Τα πτώματα των θυμάτων εντοπίστηκαν σε προχωρημένη αποσύνθεση, μέσα σε βαλίτσες άλλοτε γυμνά και άλλοτε δεμένα με καλώδια, έπειτα από εντατική έρευνα δύο μηνών στο φρεάτιο μεταλλείου στο Μιτσερό, στην Κόκκινη Λίμνη στο Μιτσερό και στη Λίμνη Μεμί στο Ξυλιάτο.
Άραγε πόσο μακριά ταξιδεύουν οι δράστες για να βρουν το θύμα τους; Συνήθως, δεν ταξιδεύουν πολύ μακριά από τη βάση τους, ενώ τα μέσα και τα κίνητρα είναι δύο βασικοί παράγοντες, οι οποίοι καθορίζουν το «ταξίδι προς το έγκλημα».
Το γεωγραφικό προφίλ είναι η γεωγραφική σκιαγράφηση του τόπου του εγκλήματος, η οποία εστιάζει στα αποδεικτικά στοιχεία και στον τόπο κατοικίας του θύματος, οριοθετώντας ευρύτερα την περιοχή, με σκοπό να εντοπίσουν τον τόπο κατοικίας ή εργασίας του δράστη, ώστε να τον συλλάβουν ή ακόμη και να προλάβουν μελλοντικές επιθέσεις.
Είναι τρομερό το πώς ο κατά συρροή δολοφόνος κατάφερε για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα να δρα ανενόχλητα και με τόσο οργανωμένο τρόπο, ώστε να κάνει τόσο δύσκολο τον εντοπισμό των θυμάτων από τις αρχές. Ποιος είναι τελικά ο τρόπος δράσης των κατά συρροή δολοφόνων;
Ο κατά συρροή δολοφόνος έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα οποία τον κάνουν να διαφέρει στον τρόπο δράσης του (modus operandi) από τους υπόλοιπους δολοφόνους. Ειδικότερα, χαρακτηρίζεται ως ο δολοφόνος ο οποίος σκοτώνει τρία ή περισσότερα άτομα, διαδοχικά σε διάστημα άνω των 30 ημερών.
Κυνηγός, παγιδευτής, ενεδρευτής και οργανωμένος
Ο κατά συρροή δολοφόνος διατηρούσε ερωτική σχέση με ορισμένα θύματα, τα οποία ήταν μετανάστριες στην Κύπρο, (από τις Φιλιππίνες, τη Ρουμανία και το Νεπάλ), και εργάζονταν ως οικιακοί βοηθοί. Η γνωριμία τους έγινε μέσω ιστοσελίδας γνωριμιών, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο “Ορέστης”. Στη φιλήσυχη κοινωνία της Κύπρου πριν από ένα χρόνο κανείς δεν περίμενε να ακούσει για την περίπτωση του κατά συρροή δολοφόνου, ο οποίος επέλεγε τα θύματά του με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Να είναι γυναίκες και μετανάστριες. Δηλαδή, να ανήκουν σε μια «χαμηλή» κοινωνική θέση, χωρίς υποστηρικτικό πεδίο στην Κύπρο, που ενδεχομένως κανείς δεν θα ενδιαφέρονταν να τις ψάξει.
Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι απρόβλεπτος και συνεπώς είναι δύσκολη η κατηγοριοποίηση των κατά συρροή δολοφόνων σε συγκεκριμένες τυπολογίες. Το βασικό τους κίνητρο είναι η ηδονή που εισπράττουν κατά την τέλεση των εγκλημάτων τους. Αναμφισβήτητα, πρόκειται για άτομα με λανθασμένη επίγνωση της πραγματικότητας και ψυχικές διαταραχές.
Αναλυτικότερα, με βάση τα χαρακτηριστικά του κατά συρροή δολοφόνου, θα μπορούσαμε να κατατάξουμε τον “Ορέστη” στην κατηγορία του κυνηγού, ο οποίος έχει ως βάση τον τόπο κατοικίας του και του παγιδευτή, ο οποίος συναντά τα θύματά του σε συγκεκριμένο μέρος. Όσον αφορά τον τρόπο δράσης του κατά συρροή δολοφόνου μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ενεδρευτής, ο οποίος παρασέρνει το θύμα σε ένα μέρος που έχει τον πλήρη έλεγχο για να επιτεθεί και έπειτα τα θάβει για να τα κρύψει (τα έριξε στη λίμνη για να χαθούν τα ίχνη).
Επίσης, ήταν οργανωμένος δράστης, αφού επέλεγε τα θύματά του με βάση συγκεκριμένα κοινά χαρακτηριστικά (γυναίκες, μετανάστριες), προγραμμάτιζε τον τρόπο της επίθεσής του (μέσω διαδικτύου), χρησιμοποιούσε δικό του όπλο, ήταν έξυπνος (χρησιμοποιούσε πειθώ), είχε καλή εργασία (στρατιωτικός), αλλά μοναχικός από επιλογή (διαζευγμένος με παιδιά). Διακατέχονταν από αίσθηση ανωτερότητας σε σχέση με τους υπόλοιπους ανθρώπους και επιδείκνυε έλεγχο, παραπλανώντας την αστυνομία, χωρίς να αφήνει στοιχεία, τα οποία τον ενοχοποιούν.
Χάρτες του μυαλού
Η χαρτογράφηση της σκέψης του συγκεκριμένου δράστη, μπορεί να κατατάξει τα θύματά του ως «αντικείμενο», όπου ο δράστης έχει έλλειψη συναισθημάτων και έχει οργανωθεί για την επίθεση (με το ψευδώνυμο Ορέστης), έχοντας το δικό του όπλο. Επίσης, τα θύματα λειτουργούν ως «όχημα», όπου ο δράστης είναι έξυπνος, επιθετικός με έντονα αισθήματα θυμού, αδικίας και εξευτελίζει το θύμα (γυμνό μέσα στη βαλίτσα). Έχει μια ροπή προς το έγκλημα και το επαναλαμβάνει συχνά (μετά τις δολοφονίες των δύο μητέρων, δολοφόνησε και τα δύο παιδιά τους). Και τέλος, ως «κανονικό άτομο», όπου ο δράστης προσπαθεί να αναπτύξει σχέση εμπιστοσύνης με το θύμα συναντώντας το στα ίδια μέρη (προσκαλώντας μέσω διαδικτύου το θύμα στο σπίτι του). Νιώθει ανασφάλεια για τον εαυτό του, αλλά αντίθετα δεν νιώθει κανένα συναίσθημα για το θύμα του (αρχικά καθοδηγούσε λανθασμένα τις αρχές για τον εντοπισμό των θυμάτων).
Η έμφυλη βία οδηγεί σε γυναικοκτονίες
Τις περισσότερες φορές η έμφυλη βία οδηγεί στη δολοφονία του θύματος, τις λεγόμενες γυναικοκτονίες. Ο λόγος, ο οποίος ονομάζονται γυναικοκτονίες, είναι διότι η αιτία, η οποία προκαλεί την κακοποίηση είναι το γεγονός ότι το θύμα γεννήθηκε γυναίκα. Σαφώς και βασίζεται στις αναχρονιστικές αντιλήψεις της πατριαρχικής κοινωνίας, στην οποία ανήκει και η Κύπρος.
Συμπερασματικά, κάθε έγκλημα θα πρέπει να διερευνάται ως μια ξεχωριστή υπόθεση, γιατί κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Συνεπώς, και οι δράστες διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τα χαρακτηριστικά και τα κίνητρά τους. Γι΄ αυτό το λόγο, και η έρευνα για την ανίχνευση του κάθε εγκλήματος θα πρέπει να γίνεται με σύνεση, γνώση και εξειδίκευση.
Σε αυτό το σημείο είναι ζωτικής σημασίας η σωστή προβολή των δολοφονιών από τα μέσα ενημέρωσης, με στόχο τον σεβασμό προς την οικογένεια του θύματος, την αποφυγή ρατσιστικών συναισθημάτων και δευτερογενούς θυματοποίησης.
