Οι θαυματουργοί μεγαλομάρτυρες νεοφανείς Άγιοι Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη μαρτύρησαν το 1463 μ.Χ., δέκα χρόνια μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν τη Λέσβο.
Τα λείψανα των Αγίων στον λόφο των Καρυών στο χωριό Θερμή της Λέσβου, φανερώθηκαν το 1961 έπειτα από υποδείξεις του Αγίου Ραφαήλ σε οράματα και όνειρα πιστών κατοίκων της Θερμής, των Παμφίλων και των περιχώρων, σκάβοντας σε συγκεκριμένα σημεία.
Η μνήμη των Αγίων εορτάζεται κάθε χρόνο την Τρίτη μετά το Πάσχα, δηλαδή την ημέρα όπου οι Τούρκοι βασάνισαν τον Άγιο Ραφαήλ στις 9 Απριλίου 1463 σε ηλικία 53 ετών.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο τους ανακήρυξε Αγίους το 1970 και από τότε συμπεριλήφθηκαν στο εορτολόγιο.
Σήμερα το μοναστήρι των Αγίων στη Θερμή της Λέσβου είναι ένα παγκόσμιο προσκύνημα.
Ο βίος των Αγίων
Ο Άγιος Ραφαήλ καταγόταν από το χωριό Μύλους της Ιθάκης και το κατά κόσμον όνομά του ήταν Γεώργιος Λάσκαρης. Οι γονείς του Διονύσιος και Μαρία, του έδωσαν χριστιανική ανατροφή και φρόντισαν για την ανώτερη μόρφωσή του. Διδάχθηκε Ελληνικά, Λατινικά, Ιταλικά και Γαλλικά και σπούδασε φιλοσοφία και ιατρική.
Κατατάχθηκε στον βυζαντινό στρατό και έφθασε στον βαθμό του Χιλίαρχου, ενώ αργότερα σε ηλικία 35 ετών έγινε κληρικός.
Στη Γαλλία, όπου είχε εστάλη από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως για υποθέσεις της Εκκλησίας, γνώρισε το πνευματικό του παιδί, τον διάκονο Άγιο Νικόλαο, ο οποίος καταγόταν από τη Θεσσαλονίκη και ήταν παιδί πλούσιας οικογένειας.
Ο νεαρός σπουδαστής Νικόλαος γοητεύτηκε από τον λόγο του τότε πατρός Ραφαήλ και ασπάστηκε τον μοναχισμό ερχόμενος μαζί του στην Ελλάδα.
Στη Λέσβο έφθασαν στις 14 Μαρτίου 1454 από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, διότι θεωρούνταν ασφαλές νησί, ώστε να προστατευτούν από τους διωγμούς των Χριστιανών που είχαν αρχίσει οι Τούρκοι στη Θράκη.
Οι Άγιοι Ραφαήλ και Νικόλαος διέμειναν στο τότε μοναστήρι των Γενεθλίων της Θεοτόκου στον λόφο των Καρυών, το οποίο ήταν γυναικείο μοναστήρι μέχρι την πειρατική επιδρομή το 1235 μ.Χ. Εκεί είχε μαρτυρήσει και η ηγουμένη Ολυμπία, της οποίας τα λείψανα βρίσκονται σήμερα στο μοναστήρι.
Όταν έφθασε στη μονή ο Άγιος Ραφαήλ έγινε ηγούμενος και παρείχε ιατρική και πνευματική φροντίδα σε όποιον επισκέπτη, μικρό ή μεγάλο, το είχε ανάγκη.
Τον Σεπτέμβριο του 1462 άρχισε η πολιορκία των Τούρκων στη Λέσβο και τον Απρίλιο του 1463 έφθασαν και στο μοναστήρι.
Μαζί του στο μοναστήρι βρισκόταν ο διάκονος Νικόλαος, ο προεστός της Θερμής Βασίλειος, η δωδεκάχρονη κόρη του Ειρήνη (Αγία Ειρήνη), η μικρή του ανιψιά Ελένη, ο δάσκαλος Θεόδωρος και άλλοι. Όλοι τους βασανίστηκαν φρικτά.
Τα μαρτύρια των Αγίων
Τη Μεγάλη Πέμπτη το πρωί την ώρα της τελευταίας Θείας Λειτουργίας που τέλεσε ο Άγιος, όρμησαν οι Τούρκοι στο μοναστήρι των Καρυών και άρχισαν τα φρικτά βασανιστήρια.
Ήταν η στιγμή που το μαρτύριό του είχε αρχίσει, το οποίο διηγήθηκε ο ίδιος σε οράματα και όνειρα ντόπιων πιστών κατοίκων του νησιού.
Τον Άγιο Ραφαήλ τον βασάνιζαν από τη Μεγάλη Πέμπτη μέχρι το ξημέρωμα της Λαμπροτρίτης. Αρχικά του έβγαλαν τα μάτια μπροστά από την Ωραία Πύλη, όπου στεκόταν ατάραχος και ήρεμος με βουρκωμένο βλέμμα και στραμμένο ψηλά.
Πληγωμένο, καταματωμένο τον έσυραν οι Τούρκοι στη γη, τον τραβούσαν από τα μαλλιά και του έκοψαν τη γλώσσα. Στο τέλος σχεδόν αναίσθητο τον ξάπλωσαν κάτω, έβαλαν το κεφάλι του πάνω σε μια τετράγωνη εικόνα και αφού με ένα πριόνι τον πριόνισαν λίγο, ύστερα με ένα τσεκούρι τον χτύπησαν τρεις φορές πάνω από το στόμα του και τότε αποκεφαλίστηκε.
Ο Άγιος Νικόλαος δεμένος σε έναν πλάτανο, όπου τον μαστίγωναν βάναυσα, μόλις είδε τα βασανιστήρια του ηγούμενου Ραφαήλ έπαθε ανακοπή.
Η Αγία Ειρήνη, μικρό κοριτσάκι μαρτύρησε μπροστά στα μάτια των γονιών της. Την κρατούσε ένας Τούρκος από τα μαλλιά και την στριφογύριζε στον αέρα. Μετά από λίγο της έκοψαν το χέρι και το παιδάκι έκλαιγε σπαρακτικά. Στο τέλος την έκαψαν ζωντανή μέσα στο πιθάρι, που βρίσκεται σήμερα στο μοναστήρι των Αγίων.
Το μοναστήρι καταστράφηκε ολοσχερώς και μεταβλήθηκε σε ένα σωρό από στάχτες και ερείπια. Την επόμενη ημέρα κάτοικοι της Θερμής ανέβηκαν στον ιερό λόφο και έθαψαν όλους τους νεκρούς στο μέρος του μαρτυρίου τους.
Μετά από χρόνια στο σημείο των μαρτυρίων εμφανιζόταν πολλές φορές ένας καλόγερος. Ήταν ο Άγιος Ραφαήλ. Εμφανίστηκε επίσης σε πιστούς και απίστους σε όλον τον κόσμο, γιατρεύοντας ασθενείς ακόμη και με ανίατες ασθένειες.
Η ανέγερση του μοναστηριού πραγματοποιήθηκε από την Επιτροπή της Μητροπόλεως Μυτιλήνης, συγκεντρώνοντας χρήματα από τις εισπράξεις κηροπωλησίας, καθώς και από δωρεές και εισφορές Χριστιανών της Ελλάδας και του εξωτερικού. Το έργο της Επιτροπής ξεκίνησε 25 Απριλίου 1962 και ολοκληρώθηκε τέλη Δεκεμβρίου 1966.
Σήμερα στο μοναστήρι των Καρυών βρίσκονται οι τρεις τάφοι των Αγίων και τα ιερά λείψανά τους, τα οποία προσκυνούν κάθε χρόνο χιλιάδες άνθρωποι από όλο τον κόσμο.
Ο Φώτης Κόντογλου στο βιβλίο του με τίτλο «Σημείον μέγα. Τα θαύματα των Αγίων της Θερμής Ραφαήλ – Νικολάου – Ειρήνης», παρουσιάζει τα αληθινά γεγονότα της ιστορίας των Αγίων.
Φωτογραφία: Από τον σημερινό εορτασμό του Αγίου Ραφαήλ στο χωριό Παχύαμμος στην Κύπρο
