Τι προβλέπει ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας

Υπερψηφίστηκε με ευρεία πλειοψηφία, στις 11 Ιουνίου, από τη Βουλή των Ελλήνων ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ), ένα θεσμικό πλαίσιο που φέρνει σημαντικές αλλαγές στην οδική συμπεριφορά και τη δημόσια ασφάλεια με βασικό στόχο την ουσιαστική μείωση των τροχαίων δυστυχημάτων στη χώρα.

Ο νέος ΚΟΚ θεσπίζει για πρώτη φορά ένα συνεκτικό και κλιμακωτό σύστημα ποινών, το οποίο εστιάζει στη συστηματική παραβατικότητα, προβλέποντας αυστηρότερες κυρώσεις για την υποτροπή σε επικίνδυνες συμπεριφορές.

Η αναμόρφωση και οι αλλαγές βασίζονται μεταξύ άλλων σε συγκεκριμένα δεδομένα: η Ελλάδα παραμένει σταθερά πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε θανάτους από τροχαία ανά εκατομμύριο κατοίκων, ενώ παραβάσεις όπως η χρήση κινητού, η υπερβολική ταχύτητα, η μη χρήση ζώνης ή κράνους και η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ παραμένουν κρίσιμες αιτίες πρόκλησης δυστυχημάτων.

Με τις νέες διατάξεις, η Πολιτεία οριοθετεί σαφώς το πλαίσιο ευθύνης των οδηγών και αποσκοπεί όχι μόνο στην επιβολή αυστηρών ποινών, αλλά πρωτίστως στη διαμόρφωση μιας νέας κουλτούρας οδικής ασφάλειας.

Ο Αναπληρωτής Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κωνσταντίνος Κυρανάκης δήλωσε σχετικά με τη ψήφιση του νέο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας: «Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας δεν στοχεύει στην τιμωρία, αλλά στην πρόληψη. Δεν πρόκειται για αυστηρότητα χάριν εντυπώσεων. Είναι μια αναγκαία απάντηση σε σκληρά δεδομένα, που μεταφράζονται σε ζωές που χάνονται. Θέτουμε ξεκάθαρους κανόνες, χτίζουμε μια νέα σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες και επενδύουμε σε μια πιο ασφαλή καθημερινότητα για όλους».

Τι αλλάζει με το νέο ΚΟΚ

Χρήση κινητού τηλεφώνου χωρίς πρόκληση συμβάντος

• Τι ίσχυε: Αφαίρεση άδειας για 60 ημέρες και πινακίδων για 60 ημέρες.
• Τι θα ισχύει: Πρόστιμο 350 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες.
• Υποτροπές:
• 1^η υποτροπή: Πρόστιμο 1.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες.
• 2^η υποτροπή: Πρόστιμο 2.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 1 έτος.

Χρήση κινητού με πρόκληση συμβάντος

• Τι ίσχυε: Αφαίρεση άδειας για 60 ημέρες και πινακίδων για 60 ημέρες – Καμία ποινική κύρωση για πρόκληση τροχαίου από την χρήση κινητού.
• Τι θα ισχύει: Πρόστιμο 350 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες.
• Υποτροπές:
• 1^η: Πρόστιμο 2.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 4 έτη.
• 2^η: Πρόστιμο 4.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 8 έτη.
• Ποινικοποίηση: Και στις 3 περιπτώσεις υπάρχει εφαρμογή του άρθρου 290Α Ποινικού Κώδικα για την επικίνδυνη οδήγηση που περιλαμβάνουν ποινές κάθειρξης.
• Άρση απορρήτου: Για τη συγκεκριμένη αξιόποινη πράξη, η έρευνα μπορεί να συμπεριλάβει και τη διενέργεια άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών και των δεδομένων θέσης και κίνησης αυτών, με την τήρηση των εγγυήσεων και τις διαδικασίες που προβλέπει ο νόμος.

 Μη χρήση προστατευτικού κράνους

• Τι ίσχυε: Αφαίρεση άδειας οδήγησης για 60 ημέρες και στέρηση πινακίδων για 60 ημέρες και ο συνεπιβάτης λάμβανε πρόστιμο 50 ευρώ.
• Τι θα ισχύει: Πρόστιμο 350€, αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες. Η μη χρήση προστατευτικού κράνους από τον συνεπιβάτη τιμωρείται με πρόστιμο για τον ίδιο (350 ευρώ), αλλά και για τον οδηγό, ακόμη κι αν αυτός φορούσε.
• Υποτροπές:
• 1^η : Πρόστιμο 1.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες.
• 2^η: Πρόστιμο 2.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας έως 1 έτος.

Μη χρήση ζώνης ασφαλείας

• Τι ίσχυε: Αφαίρεση άδειας και πινακίδων για 60 ημέρες, συνεπιβάτης πρόστιμο 50 ευρώ.
• Τι θα ισχύει:
• Οδηγός: Πρόστιμο 350 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες.
• Συνεπιβάτης: Η μη χρήση ζώνης από τον συνεπιβάτη τιμωρείται με πρόστιμο 150 ευρώ για τον ίδιο αλλά και για τον οδηγό, ακόμη κι αν αυτός φορούσε.
• Υποτροπές:
• 1^η: Πρόστιμο 1.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες
• 2^η: Πρόστιμο 2.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας έως 1 έτος

Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ (0,50 – 1,10 g/l)

• Τι ίσχυε: Πρόστιμο 200–700 ευρώ, αφαίρεση άδειας έως 90 ημέρες και ποινική δίωξη σε σοβαρές περιπτώσεις.
• Τι θα ισχύει:
• Καθιερώνονται σύγχρονοι τρόποι ανίχνευσης που καλύπτουν και ουσίες. Υποχρεωτική ακινητοποίηση οχήματος και φύλαξη.
  Για επήρεια αλκοόλ 0,50 – 0,80 g/l: Πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες.

Για όριο 0,80 g/l – 1,10 g/l: Πρόστιμο 700 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 90 ημέρες.

• Υποτροπές:
• 1^η: Πρόστιμο 1.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες και στις 2 περιπτώσεις.
• 2^η: Πρόστιμο 2.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 1 έτος.

Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ (άνω του 1,10 g/l)

• Τι ίσχυε: Πρόστιμο 1.200 ευρώ, αφαίρεση άδειας οδήγησης για 180 ημέρες, φυλάκιση τουλάχιστον 2 μηνών.
• Τι θα ισχύει: Πρόστιμο 1.200 ευρώ και αφαίρεση άδειας – πινακίδων για 180 ημέρες, το όχημα ακινητοποιείται υποχρεωτικά και φυλάσσεται Φυλάκιση από 2 μήνες έως 5 έτη, αφαίρεση στοιχείων κυκλοφορίας οχήματος για 10 ημέρες – 6 μήνες από το δικαστήριο.
• Υποτροπές:
• 1^η: Πρόστιμο 2.000 ευρώ, αφαίρεση διπλώματος για 7 έτη.
• 2^η: Πρόστιμο 4.000 ευρώ, αφαίρεση διπλώματος για 10 έτη.

Υπέρβαση ορίου ταχύτητας > 50km/h

• Τι ίσχυε: Πρόστιμο από 20 έως 175 ευρώ, αφαίρεση άδειας οδήγησης για έως 60 ημέρες.
• Τι θα ισχύει: Πρόστιμο 700 ευρώ και αφαίρεση διπλώματος για 60 ημέρες.
• Υποτροπές:
• 1^η: Πρόστιμο 1.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας έως 180 ημέρες.
• 2^η: Πρόστιμο 2.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 1 έτος.

Ταχύτητα >200km/h ή «κόντρες»

• Τι ίσχυε: Πρόστιμο 700 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες και πινακίδων για 30 ημέρες.
• Τι θα ισχύει: Πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 1 έτος
• Υποτροπές:
• 1^η: Πρόστιμο 4.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 2 έτη.
• 2^η: Πρόστιμο 8.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 4 έτη.

Παραβίαση σηματοδότη

• Τι ίσχυε: Πρόστιμο 700 ευρώ, αφαίρεση άδειας οδήγησης για 60 ημέρες και στέρηση πινακίδων για 20 ημέρες.
• Τι θα ισχύει: Πρόστιμο 700 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 60 ημέρες.
• Υποτροπές:
• 1^η: Πρόστιμο 1.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας έως 180 ημέρες
• 2^η: Πρόστιμο 2.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 1 έτος

Παραβίαση STOP (χωρίς πρόκληση συμβάντος)

• Τι ίσχυε: Δεν υπήρχε διάκριση για την πρόκληση ή μη ατυχήματος. Πρόστιμο 700 ευρώ, αφαίρεση άδειας οδήγησης για 20 ημέρες και στέρηση πινακίδων για 20 ημέρες.
• Τι θα ισχύει: Πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες.
• Υποτροπές:
• 1^η: Πρόστιμο 1.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας έως 180 ημέρες.
• 2^η: Πρόστιμο 2.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 1 έτος.

Παραβίαση STOP (με πρόκληση συμβάντος)

• Τι ίσχυε: Δεν υπήρχε διάκριση για την πρόκληση ή μη ατυχήματος. Πρόστιμο 700 ευρώ, αφαίρεση άδειας οδήγησης για 20 ημέρες και στέρηση πινακίδων για 20 ημέρες.
• Τι θα ισχύει: Πρόστιμο 700 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 60 ημέρες.
• Υποτροπές:
• 1^η: Πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 4 έτη
• 2^η: Πρόστιμο 4.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 8 έτη

Οδήγηση χωρίς δίπλωμα

• Τι ίσχυε: Φυλάκιση 1–12 μήνες, πρόστιμο 100 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες.
• Τι θα ισχύει: Πρόστιμο 1.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 1 έτος, φυλάκιση έως 2 έτη. Σε περίπτωση ατυχήματος, ισχύουν οι διατάξεις του Ποινικού Κώδικα για την επικίνδυνη οδήγηση.
• Υποτροπές:
• 1^η: Πρόστιμο 2.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 4 έτη.
• 2^η: Πρόστιμο 4.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 8 έτη.

Παρακώλυση κίνησης σιδηροδρόμων

• Τι ίσχυε: Πρόστιμο από 40 έως 350 ευρώ και αφαίρεση της άδειας έως 60 ημέρες και πινακίδων έως 20 ημέρες.
• Τι θα ισχύει: Πρόστιμο 1.200 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 60 ημέρες, φυλάκιση έως 5 έτη και χρηματική ποινή 2.000 ευρώ.
• Υποτροπές:
• 1^η: Πρόστιμο 2.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 4 έτη.
• 2^η: Πρόστιμο 4.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας για 8 έτη.

Παρακώλυση δημόσιας συγκοινωνίας

• Τι ίσχυε: Δεν υπήρχε κεντρική ρύθμιση. Υπήρχαν μόνο διάσπαρτες διατάξεις για υποπεριπτώσεις, με πρόστιμα από 40 έως 100 ευρώ.
• Τι θα ισχύει: Κωδικοποιείται ως παράβαση η παράνομη στάση ή στάθμευση που παρεμποδίζει τη διέλευση οχημάτων δημόσιας συγκοινωνίας.
• Πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση της άδειας για 70 ημέρες.

Κυκλοφορία ταξί στις λεωφορειολωρίδες

• Τι ίσχυε:
• Απαγορευόταν η κυκλοφορία ταξί (και έμφορτων) στη λεωφορειολωρίδα.
• Πρόστιμο 100 ευρώ.
• Καμία δυνατότητα για σύντομη στάση.
• Στέρηση διπλώματος μετά από σώρευση 5 παραβάσεων στο point system.
• Τι θα ισχύει:
• Καταργείται η αφαίρεση διπλώματος.
• Πρόστιμο 150 ευρώ όταν παραβιάζεται η λεωφορειολωρίδα
• Απαγορεύεται η κυκλοφορία ταξί (και έμφορτων) στην λεωφορειολωρίδα με σκοπό την ταχύτητα και την αξιοπιστία του νέου στόλου των Λεωφορείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
• Εξαιρέσεις:

1. Επιβίβαση
2. Αποβίβαση (όταν δεν παρεμποδίζεται λεωφορείο)
3. Νυχτερινές ώρες
4. Ταξί Μηδενικών Ρύπων
5. Ταξί Ειδικού Τύπου ΑΜΕΑ

Παρκάρισμα σε θέση ΑμεΑ

• Τι ίσχυε:
• Αφαίρεση άδειας οδήγησης και πινακίδων για 60 ημέρες
• Τι θα ισχύει:
• Επιβάλλεται αυξημένο διοικητικό πρόστιμο 150 ευρώ.
• Αφαίρεση άδειας οδήγησης και πινακίδων για 60 ημέρες, ενώ το όχημα απομακρύνεται επί τόπου.
• Υποτροπές:
• 1^η υποτροπή: Πρόστιμο 1.000 ευρώ, αφαίρεση διπλώματος για 180 ημέρες.
• 2^η υποτροπή: Πρόστιμο 2.000 ευρώ, αφαίρεση διπλώματος για 1 έτος.

Όρια ταχύτητας

• Τι ίσχυε:
• Γενικό όριο ταχύτητας 50 km/h εντός κατοικημένων περιοχών.
• Ειδικά όρια ταχύτητας καθορίζονταν κατά περίπτωση με σήμανση.
• Τι θα ισχύει:
• Μέχρι 1 Ιανουαρίου 2026 διατηρείται το γενικό όριο 50 km/h.
• Από το 2026, εφαρμόζονται νέα όρια ταχύτητας, αναλόγως τύπου οδού, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά με σήμανση.

Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών