Παρόντος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, παρουσιάστηκε σήμερα, Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου, από τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρη Παπαστεργίου, η Εθνική Στρατηγική Προστασίας των Ανηλίκων από τον Εθισμό στο Διαδίκτυο, σε ειδική εκδήλωση στο αμφιθέατρο «Ιωάννης Δεσποτόπουλος» του Ωδείου Αθηνών.
Στη διάρκεια της εκδήλωσης, παρουσιάστηκαν στοιχεία για τον εθισμό στο διαδίκτυο, ακολούθησε σε πάνελ συζήτηση ειδικών σχετικά με τη διαχείριση και την αντιμετώπιση του φαινομένου και σύντομη παρουσίαση των σχετικών δράσεων των υπουργείων Υγείας, Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, από την πολιτική ηγεσία τους, ενώ στο τέλος ο πρωθυπουργός συζήτησε με μαθήτρια 16 ετών για την οπτική των συνομήλικων της ως προς τον εθισμό στο διαδίκτυο.
«Η απαγόρευση δεν είναι λύση»
Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου, αναλύοντας την Εθνική Στρατηγική, εξήγησε τη λειτουργία της πλατφόρμας parco.gov.gr που είναι διαθέσιμη από το μεσημέρι της Δευτέρας και περιλαμβάνει βασικές οδηγίες για τη ρύθμιση του γονικού ελέγχου στις κινητές συσκευές των παιδιών, είτε τρέχουν σε iOS είτε σε Android. Ανακοίνωσε επίσης το Kids Wallet, την εφαρμογή που θα τεθεί σε λειτουργία την ερχόμενη άνοιξη, μέσω της οποίας θα δίνεται η δυνατότητα επιβεβαίωσης της ηλικίας του χρήστη. Στόχος είναι το Kids Wallet να αποτελέσει το μέσο επιβεβαίωσης της ηλικίας σε εθνικό επίπεδο.
Παράλληλα, το Kids Wallet θα έχει προεγκατεστημένες λειτουργίες γονικού ελέγχου. Συγκεκριμένα, προκειμένου η προστασία των ανηλίκων να είναι αποτελεσματική, θα πρέπει:
– Το Kids Wallet να εγκατασταθεί στις συσκευές που χρησιμοποιούν τα παιδιά
– Να το ενεργοποιήσουν οι γονείς, χωρίς τη βοήθεια των οποίων κανένα μέτρο δεν μπορεί να επιτύχει
– Οι πλατφόρμες ψηφιακού περιεχομένου να ενεργοποιήσουν λειτουργίες πιστοποίησης ηλικίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο
«Για την αντιμετώπιση του εθισμού των ανηλίκων στο διαδίκτυο επιλέγουμε την οδό του διαλόγου με τους γονείς, τους καθηγητές, τα παιδιά. Η απαγόρευση δεν είναι λύση και ερχόμαστε εμείς ως κράτος να παρέμβουμε, καθώς η τεχνολογία βάζει νέους όρους στη ζωή μας. Ερχόμαστε να σταθούμε δίπλα σε γονείς και παιδιά, δίνοντάς τους τα σωστά εργαλεία έτσι ώστε να αξιοποιούμε τα οφέλη της τεχνολογίας, ενώ ταυτόχρονα προστατευόμαστε από τους κινδύνους της. Η επιτυχία προϋποθέτει ότι οι γονείς θα ασχοληθούν προσωπικά με ζητήματα εθισμού στο διαδίκτυο. Ως κράτος και ως χώρα προτείνουμε λύσεις τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο, όπως έχει ήδη κάνει ο πρωθυπουργός και μεταδίδουμε το μήνυμα ότι η ζωή είναι εκεί έξω», τόνισε ο κ. Παπαστεργίου.
«Ασφαλής ψηφιακός κόσμος»
«Στο υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, έχουμε ήδη φέρει στον δημόσιο διάλογο την αξία που έχει η συμβουλευτική γονέων. Η εφαρμογή της συμβουλευτικής είναι και στις άμεσες δικές μας προτεραιότητες, στο πλαίσιο της υποστηρικτικής, αλλά και της προληπτικής δράσης που οφείλουν να έχουν οι κοινωνικές μας υπηρεσίες. Η συμβουλευτική γονέων έχει έναν κρίσιμο ρόλο να διαδραματίσει. Οι γονείς χρειάζονται εργαλεία για να κατανοούν, όχι μόνο πώς να θέτουν όρια στη χρήση του διαδικτύου, αλλά και πώς να αναπτύσσουν μια σχέση εμπιστοσύνης με τα παιδιά τους», τόνισε χαρακτηριστικά η υπουργός Σοφία Ζαχαράκη.
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στον Χάρτη Ψηφιακών Δικαιωμάτων των Παιδιών, ο οποίος όπως χαρακτηριστικά είπε, «είναι ο δρόμος που θα φέρει τα παιδιά μας στο επίκεντρο ενός ασφαλούς ψηφιακού κόσμου. Πρόκειται για μια σειρά δικαιωμάτων που αφορούν την προστασία της ιδιωτικότητας και της αποτροπής στοχοποίησης, την πρόσβαση σε εξατομικευμένο περιεχόμενο που ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του παιδιού, αλλά και σε πλατφόρμες που σχεδιάζονται με γνώμονα την ισότητα, την προσβασιμότητα και την ασφάλεια» κατέληξε η υπουργός.
«Αγάπη για την τεχνολογία, αλλά και όρια»
Η υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Ζέττα Μ. Μακρή, τόνισε ότι είναι σημαντικό για τη χώρα να υπάρχει ελληνική λύση σε ένα παγκόσμιο πρόβλημα, όπως ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός από το βήμα του ΟΗΕ και σχετικά με τις δράσεις του ΥΠΑΙΘΑ ανέφερε: «Στο υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, υποστηρίζουμε την τεχνολογία ως ένα ισχυρό εργαλείο για τη βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας χωρίς να παραγνωρίζουμε το μέτρον άριστον. Η σχολική χρονιά ξεκίνησε με την απαγόρευση της εμφανούς κατοχής και της χρήσης κινητών τηλεφώνων στα σχολεία. Το μέτρο έχει αποδώσει γιατί το έχουν αγκαλιάσει εκπαιδευτικοί και οικογένειες. Προχωρήσαμε, επίσης, σε ακόμα μια πρωτοβουλία, αποτέλεσμα της συνεργασίας του υπουργού Κυριάκου Πιερρακάκη με τον πρόεδρο της Ανεξάρτητης Αρχής για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων Κωνσταντίνο Μενουδάκο. Υλικό που θα δώσει ο φορέας για την ασφαλή πλοήγηση θα ενταχθεί, με τη μορφή παιχνιδιού, στο μάθημα της Πληροφορικής, ενώ από την επόμενη χρονιά το υλικό θα αυτό θα λειτουργήσει πιο συντεταγμένα και γενικευμένα».
Και κατέληξε: «Σημαντική και η συνεργασία με την Google μέσω του προγράμματος Γίνε Ήρωας του Διαδικτύου, που υλοποιείται ήδη τρία χρόνια στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων. Το σύνολο των μέτρων που λαμβάνονται στην κατεύθυνση της καταπολέμησης του εθισμού των παιδιών στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την προστασία τους σε αυτό το περιβάλλον, προϋποθέτουν την ενεργό στήριξη της οικογένειας».
Εντός του 2025 Μονάδες Ολικής Φροντίδας Ψυχικής Υγείας
«Είναι πράγματι μια μεγάλη πρόκληση για το κοινωνικό κράτος να προσφέρει στον γονέα, πέραν από το απαραίτητο νομικό πλαίσιο και την απαραίτητη εργαλειοθήκη, μια όσο το δυνατόν πιο εξειδικευμένη, πιο εξατομικευμένη γνώση και βοήθεια. Αυτό θα το επιδιώξουμε με ειδική πρόβλεψη στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη της τηλεφωνικής γραμμής υποστήριξης ψυχικής υγείας 10306 για μια όσον το δυνατόν πιο εύληπτη και ευρεία ενημέρωση των γονέων», είπε ο υφυπουργός Υγείας Δημήτρης Βαρτζόπουλος, κατά την τοποθέτησή του, ενώ ανακοίνωσε την ίδρυση Μονάδων Ολικής Φροντίδας Ψυχικής Υγείας για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
«Πέραν από την κινητοποίηση όλου του Εθνικού Δικτύου Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας για την αντιμετώπιση του φαινομένου, σε στενή συνεργασία με το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής ιδρύουμε από το ΕΣΠΑ, εντός του 2025, Μονάδες Ολικής Φροντίδας Ψυχικής Υγείας, με πρόβλεψη Κέντρων Υποστήριξης της Οικογένειας σε κάθε περιφέρεια, που θα παρέχουν ειδικές, δια ζώσης υπηρεσίες και σε αυτόν τον τομέα.
Ο Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων θα οργανώσει πρόσβαση σε προγράμματα απεξάρτησης από το διαδίκτυο, το ταχύτερο δυνατόν, σε όλη την χώρα. Για την όσον το δυνατόν πιο ευρεία ευαισθητοποίηση αλλά και διασύνδεση των υπηρεσιών, συνεργαζόμαστε με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, για να υπάρξει ειδική θεματική για το διαδίκτυο στην Πρωτοβουλία του για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων, που απευθύνεται στους λειτουργούς υγείας, εκπαίδευσης, κοινωνικών υπηρεσιών και δικαιοσύνης· μια πρωτοβουλία, που υλοποιείται ήδη, σε πολύ στενή συνεργασία με το υπουργείο Υγείας».
Οι τρεις άξονες
Η Εθνική Στρατηγική Προστασίας των Ανηλίκων από τον Εθισμό στο Διαδίκτυο έχει ως κύριο στόχο να βοηθήσει τους γονείς και τους ανήλικους στην υπεύθυνη, λελογισμένη χρήση, προστατεύοντας τους νέους από βλαβερό περιεχόμενο και κακές ή εθιστικές πρακτικές, οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά την κοινωνική ωρίμανση, την απόκτηση γνώσεων και την ψυχική υγεία τους.
Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι δεν αποσκοπεί στην απαγόρευση της πρόσβασης παιδιών και εφήβων στο διαδίκτυο, ούτε στη στέρηση των πληροφοριών, θετικών ερεθισμάτων και ευκαιριών που αυτό προσφέρει.
Σημειώνουν ότι η Εθνική Στρατηγική θα ξετυλιχτεί σε τρεις αλληλένδετους άξονες: την ενημέρωση γονέων και παιδιών, την ανάπτυξη ψηφιακών εργαλείων που θα είναι διαθέσιμα στους γονείς για την καλύτερη διαχείριση της πρόσβασης σε εφαρμογές και τέλος την υιοθέτηση ρυθμιστικών μέτρων σε εθνικό επίπεδο, με παράλληλη ανάληψη πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση κενών που υπάρχουν στην υφιστάμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Αυτό το πλέγμα ενεργειών -προσθέτουν- θα λειτουργήσει συνδυαστικά με άλλες, συμπληρωματικές πρωτοβουλίες, όπως η απαγόρευση της χρήσης κινητού τηλεφώνου από μαθητές στα σχολεία και η εφαρμογή SAFE.YOUth.
Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνουν, η Εθνική Στρατηγική εδράζεται στην αρχή ότι η υπεύθυνη χρήση δεν συνιστά μη χρήση ούτε ισοδυναμεί με απαγόρευση. Αποδίδεται ιδιαίτερη σημασία στον ρόλο τόσο των γονέων και κηδεμόνων όσο και των παιδιών, καθώς η αντιμετώπιση του εθισμού των ανηλίκων στο διαδίκτυο δεν αντιμετωπίζεται μόνο με τεχνικές ή ρυθμιστικές παρεμβάσεις, αλλά προϋποθέτει τη συνεργασία γονέων και παιδιών ώστε να υπάρξει απτό αποτέλεσμα.
Στον πρώτο άξονα περιλαμβάνεται η ιστοσελίδα parco.gov.gr, η οποία είναι ενεργή από σήμερα και θα παρέχει εύληπτες οδηγίες στους γονείς ώστε να αξιοποιούν εργαλεία γονικού ελέγχου που είναι προεγκατεστημένα στις περισσότερες συσκευές. Προβλέπεται επίσης ενημερωτική εκστρατεία κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025 για τους κινδύνους που ενέχει η υπερβολική χρήση του διαδικτύου, για δικαιώματα των χρηστών και για τα εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους οι γονείς. Τέλος, για την καλύτερη ευαισθητοποίηση των παιδιών, θα καθιερωθεί «Μέρα Ψηφιακής Πλοήγησης» στα σχολεία, με ποικίλες δραστηριότητες και διαφορετικά σημεία έμφασης κάθε φορά.
Ο δεύτερος άξονας αφορά εργαλεία που προσφέρονται στους γονείς, με κυριότερο την εφαρμογή Kids Wallet, η οποία θα είναι διαθέσιμη για εγκατάσταση τον Απρίλιο του 2025. Αυτό το «ψηφιακό πορτοφόλι» των παιδιών θα συνδέεται με το Gov.gr Wallet του γονέα και θα είναι μία πολυδιάστατη δικλίδα ασφαλείας, όπου θα διατίθενται με απλό τρόπο, χωρίς σύνθετες διαδικασίες διάφοροι γονικοί έλεγχοι:
– Η εφαρμογή θα επιτρέπει την αυτόματη πιστοποίηση της ηλικίας ενός παιδιού από online υπηρεσίες, όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αντλώντας με ασφάλεια πληροφορίες από αποθηκευμένα έγγραφα ταυτοποίησης
– Θα δίνει στους γονείς τη δυνατότητα να εγκρίνουν τη χρήση εφαρμογών, αλλά και να συγκατατίθενται στη χρήση τους μόνο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Παραδείγματος χάρη, θα μπορούν να εμποδίσουν τη σύνδεση κατά τις ώρες του ύπνου, του φαγητού ή του σχολείου.
Τα παιδιά δεν θα μπορούν να απεγκαταστήσουν την εφαρμογή από τη συσκευή τους χωρίς τη συγκατάθεση του γονέα ή κηδεμόνα. Επιπλέον, το Kids Wallet θα λειτουργεί ως ψηφιακός «χαρτοφύλακας», όπου πέραν των στοιχείων ταυτότητας για την επιβεβαίωση της ηλικίας θα μπορούν να αποθηκευτούν κάρτες υγείας, πληροφορίες για συμμετοχή σε δραστηριότητες και άλλα έγγραφα.
Ο τρίτος άξονας αφορά στις ρυθμιστικές κινήσεις της κυβέρνησης. Περιέχει δύο βασικές πρωτοβουλίες σε εθνικό επίπεδο, οι οποίες αναμένεται να υλοποιηθούν το τρίτο τρίμηνο του 2025:
– Την καθιέρωση Ηλικίας Ψηφιακής Ενηλικίωσης στα 15 έτη. Αυτό σημαίνει ότι θα δοθεί η δυνατότητα σε γονείς ή κηδεμόνες, με τη χρήση των ψηφιακών εργαλείων που θα ενεργοποιήσει η κυβέρνηση, να ρυθμίζουν τη χρήση των υπηρεσιών του διαδικτύου και ιδίως των κοινωνικών δικτύων για τα παιδιά κάτω από αυτή την ηλικία. Ο έλεγχος της ηλικίας θα γίνεται από τους παρόχους και το αδιάβλητο θα διασφαλίζεται μέσω του Kids Wallet. Έτσι, δεν θα αρκεί μία «δήλωση» ηλικίας που θα μπορούσε να είναι ψευδής.
– Την υποχρέωση όλων των κατασκευαστών συσκευών που διατίθενται στην Ελλάδα και συνδέονται στο διαδίκτυο να προεγκαθιστούν ή να παρέχουν πρόσβαση σε λογισμικό γονικού ελέγχου, το οποίο θα επιτρέπει τη ρύθμιση χρόνου χρήσης και πρόσβασης σε εφαρμογές.
Παράλληλα οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι θα γίνει σειρά ενεργειών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ελλάδα θα παρουσιάσει έως τον Μάρτιο έναν Χάρτη Ψηφιακών Δικαιωμάτων των Παιδιών, όπου μεταξύ άλλων θα αναγνωρίζονται και θα κωδικοποιούνται νέα δικαιώματα για ανήλικους και ενήλικους χρήστες του διαδικτύου. Τα νέα δικαιώματα θα αποβλέπουν πρωτίστως στην αντιμετώπιση πρακτικών που δίνουν σε παρόχους εφαρμογών τη δυνατότητα να αναπτύσσουν εξατομικευμένα προφίλ χρηστών, τα οποία καλλιεργούν εθισμό και καθιστούν δύσκολη την απομάκρυνση από την οθόνη. Στη δέσμη των ελληνικών προτάσεων στην ΕΕ θα περιλαμβάνεται η πανευρωπαϊκή καθιέρωση της Ηλικίας Ψηφιακής Ενηλικίωσης στα 15. Οι ελληνικές θέσεις θα υποστηριχθούν και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Με τις προτάσεις της η χώρα μας θα επιδιώξει επίσης την αντιμετώπιση διαπιστωμένων κενών στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, η οποία έχει μεν πρόνοιες για ανήλικους χρήστες στην Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act), δίχως όμως αυτές να καλύπτουν το σκέλος της προστασίας από εθιστικές πρακτικές και της διασφάλισης ενός υγιούς, φιλικού ψηφιακού περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα θα ετοιμάσει προτάσεις για την προγραμματισμένη αναθεώρηση του Digital Services Act και τη διαμόρφωση της νέας Πράξης Ψηφιακής Δικαιοσύνης (Digital Fairness Act) με τη συγκρότηση εθνικής ομάδας εργασίας.
Όλες αυτές οι ενέργειες αποβλέπουν ταυτόχρονα στην έναρξη ουσιαστικού διαλόγου με τους παρόχους των πλατφορμών/ εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου και οι ίδιοι να λάβουν μέτρα ασφαλείας για τους ανήλικους και να βελτιώσουν το ψηφιακό περιβάλλον, ώστε να αποτρέπεται ο εθισμός και να φιλτράρεται καλύτερα το ακατάλληλο περιεχόμενο. Έτσι, η χώρα μας πρωτοστατεί στη διαμόρφωση ενός πλαισίου κανόνων που θα καλύπτει ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε αφενός να υιοθετηθούν κοινοί κανόνες και αφετέρου να καλυφθούν κενά που παρατηρούνται σήμερα.
ΑΠΕ ΜΠΕ
