Γύρω στον 11ο αιώνα, Σαρακηνοί πειρατές με αρχηγό το Σιρχάν εισέβαλαν στο παλιό μοναστήρι των Ταξιαρχών και έσφαξαν όλους τους μοναχούς πλην ενός. Ο δόκιμος Γαβριήλ, τα λείψανα του οποίου σώζονται στη μονή, βρισκόταν στο ιερό και σκαρφάλωσε στη στέγη του ναού. Οι πειρατές τον ακολούθησαν. Τότε όμως ακούστηκε μια δυνατή βουή και η σκεπή μετατράπηκε θαυματουργικά σε φουρτουνιασμένο πέλαγος. Πάνω στ’ αφρισμένα κύματα ένας πελώριος Στρατιώτης, με σπάθα που έβγαζε φωτιές, όρμησε εναντίον τους. Εκείνοι έφυγαν πανικόβλητοι κι αργότερα βρέθηκαν νεκροί, πληγμένοι από τον Αρχάγγελο.
Ο μοναχός, συγκλονισμένος από το θαύμα και την όψη του Αρχαγγέλου, όταν συνήλθε, επιθύμησε να τη ζωγραφίσει. Αμέσως, σαν να φωτίστηκε από τον Ταξιάρχη, πήρε ένα σφουγγάρι, μάζεψε μ’ αυτό ευλαβικά το αίμα των μοναχών σε μια λεκάνη, το ανακάτεψε με ασπρόχωμα και άρχισε να πλάθει το πρόσωπό του όπως το είχε δει στη σκεπή του ναού. Μάλιστα, αφού ολοκλήρωσε το πρόσωπό του, επειδή ο πηλός τελείωνε, έφτιαξε το υπόλοιπο σώμα του παιδικά, πολύ μικρό, κάτι που φαίνεται μόνο αν ανοιχτεί το κουβούκλιο. Τα θαύματα που επιτελεί η χάρη του είναι συγκλονιστικά. Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ ειδοποίησε και προστάτεψε την περιοχή από επόμενη επιδρομή Σαρακηνών, ενώ το χτίσιμο του σημερινού ναού το 1879 άρχισε και τελείωσε με θαύμα. Αρχικά, σκέπαζε τα θεμέλια με χώμα και μετέφερε τα εργαλεία των χτιστών εκεί όπου βρίσκονταν ο παλιός ναός, δείχνοντας έτσι τη θέση όπου ήθελε να ανοικοδομηθεί ο νέος ναός του, ενώ στο τέλος χορήγησε τα χρήματα που απαιτούνταν για την ολοκλήρωσή του.
Κάθε τόσο τα μάτια του Αρχαγγέλου βουρκώνουν και το πρόσωπο του ιδρώνει και οι χριστιανοί σκουπίζουν με βαμβάκι. Εμφανιζόταν τακτικά επί Τουρκοκρατίας και τον σεβόταν ιδιαίτερα οι Τούρκοι για τα πολλαπλά του θαύματα. Φορούσε σιδερένια παπούτσια και έτρεχε παντού να προστατεύσει τους χριστιανούς. Δεν είναι σύμπτωση ότι η Μυτιλήνη απελευθερώθηκε από τους Τούρκους την 8η Νοεμβρίου 1912, ανήμερα της γιορτής του. Στην εκκλησία φυλάγεται και ο αρχιερατικός σάκος του εθνομάρτυρα Πατριάρχου Γρηγορίου του Ε’. Το λαμπρό πανηγύρι του Ταξιάρχη γίνεται την Κυριακή των Μυροφόρων.
Πηγή: Εκκλησία online
